Artificial Intelligence, een dunne scheidslijn tussen Darth Vader en Anakin Skywalker

Veel mensen associëren Artificial Intelligence (AI) met science fiction. De realiteit is dat we in ons dagelijks leven al massaal allerlei AI-toepassingen gebruiken. De mogelijkheden zijn haast eindeloos, ook op het gebied van ICT. Fantastisch toch? Tegelijkertijd is het een beetje eng. Want met AI geven we de controle voor een groot deel uit handen. En wat als AI een geheel eigen leven gaat leiden? Wat mij betreft is er een dunne scheidslijn tussen Darth Vader en Anakin Skywalker. Lees vooral verder als je wilt weten wat ik daar precies mee bedoel.

De toepassingsmogelijkheden

Wat kan er eigenlijk allemaal met AI? In ziekenhuizen wordt het ingezet bij kankeronderzoek: bepaalde patronen in kankercellen worden met behulp van AI herkend. Ook röntgenfoto’s kunnen worden gescand op problemen. Sinds enige tijd kunnen auto’s bovendien zichzelf parkeren of bestuurders helpen bij het parkeren door hen te alarmeren als ze objecten rond de auto dreigen te raken. Er zijn zelf al zelfrijdende auto’s waar je als bestuurder weinig meer hoeft te doen.

In de ICT zijn er eveneens talloze toepassingen. Dankzij AI stelt Outlook voor hoe je je Engelse zin zou kunnen afmaken. Google gebruikt algoritmes om zoekopdrachten te analyseren en hierin patronen te herkennen, zodat gepersonaliseerde advertenties kunnen worden aangeboden. En in allerlei securityoplossingen zit net zo goed een stukje AI verwerkt. Het stelt programma’s in staat echt voor zichzelf na te denken en beslissingen te nemen. Als ik in de ochtend in Nederland ben en in de middag opeens in Tanzania lijk te zitten en honderden bestanden probeer te downloaden, beoordeelt mijn securityprogramma dat hoogstwaarschijnlijk als een verdachte situatie. Waarna het ertoe overgaat mij hierin te blokkeren. Omdat ik tot het management behoor, blokkeert het me echter niet volledig, waardoor ik nog wel door kan werken.

Goed of slecht?

Het is natuurlijk geweldig dat het allemaal kan. De meningen over hoe wenselijk het is dat AI een steeds grotere rol krijgt in ons dagelijks leven, lopen echter uiteen. Fei-Fei Li, een vooraanstaand technoloog aan Stanford University, is ervan overtuigd dat AI in de verdere toekomst nog veel meer kan betekenen voor de mensheid: “Ik stel me een wereld voor waarin AI ons productiever laat werken, langer laat leven en schonere energie laat hebben.”

Tegelijkertijd wordt AI omgeven door zorgen. De inmiddels overleden professor Stephen Hawking – bij leven een van de meest vooraanstaande wetenschappers van Groot-Brittannië – wees erop dat het gevaarlijk is om zogenaamde denkmachines te creëren. Tegen de BBC zei hij ooit: “De ontwikkeling van volledige kunstmatige intelligentie zou het einde van de mensheid kunnen betekenen.” Immers, die denkmachines zouden wel eens een heel eigen wil kunnen ontwikkelen die in strijd is met die van ons.

Wat als een of ander AI-programma in een ziekenhuis dat bedoeld is om zo kosten efficiënt mogelijk medicijnen uit te geven, opeens bedenkt dat de goedkoopste patiënt een dode patiënt is (dat bespaart immers op de medicijnen) en daarnaar gaat handelen? Er loopt een dunne scheidslijn tussen Darth Vader en Anakin Skywalker…

Vooral doorgaan!

Wat mij betreft is AI noch goed, noch slecht. Het gaat eerder om een glijdende schaal. De verwevenheid tussen ICT en AI is een feit en die zal alleen al als gevolg van de vergrijzing in ons land alleen maar toenemen: steeds meer relatief eenvoudige werkzaamheden worden uitgevoerd door computers. Deze ontwikkeling is in mijn visie onvermijdelijk.

Ik denk wel dat we ons erop voor moeten bereiden dat hele fijne ondersteunende programma’s op een bepaald moment hele foute keuzes gaan maken. We stellen behoorlijk veel vertrouwen in allerlei programma’s die werken met AI. Hoe kunnen we op een of andere manier dan toch de risico’s ondervangen? Dat is in mijn visie de grote uitdaging en daar is op dit moment geen eenduidig antwoord op.

Is dit reden om te stoppen met het verder ontwikkelen van AI-toepassingen? Nee, zeker niet! AI heeft enorme potentie en de voordelen wegen ruimschoots op tegen de nadelen. We moeten echter wel ons verstand blijven gebruiken en er bewust mee omgaan.

Meer weten?

Hoe denk jij hierover? Wil je een keer van gedachten wisselen over dit onderwerp? Neem vooral contact met me op via rogier.heijligers@pqr.nl of stuur even een berichtje.